محورهای اصلی در این دو روز شامل مباحثی نظیر شریعتی و دین، شریعتی و تاریخ، شریعتی و علوم انسانی، شریعتی و روشنفکری، شریعتی و مساله عدالت، شریعتی سنت و مدرنیته، شریعتی و اندیشه جهان وطنی، شریعتی و بازگشت به خویشتن، شریعتی و اندیشه‌های سیاسی مدرن و اسلامی است که در سه قالب سخنرانی، ارائه مقالات، پخش و معرفی مستند «شریعتی بدون روتوش» در سالن ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
گفتنی است که در این همایش دو روزه، حجت‌الاسلام علی ذوعلم عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پرویز امینی عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد، محمد اسفندیاری پژوهشگرو نویسنده «کتاب‌شناسی توصیفی شریعتی» و «شعله بی‌قرار»، حجت‌الاسلام علی واعظی عضو علمی دانشگاه پیام نور، سیدیحیی یثربی پیشکسوت فلسفه و استاد دانشگاه، حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، محسن حسام‌مظاهری نویسنده و پژوهشگر اجتماعی سخنرانی کردند.
.jpg)
حجت‌الاسلام ذوعلم: شهید بهشتی شریعتی را جستجوگر انقلابی می‌دانست
حجت‌الاسلام علی ذوعلم عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به ابعاد فکری، فرهنگی و اجتماعی شریعتی در تاریخ معاصر کشور گفت: شریعتی روشنفکر به معنای اهل اندیشه است که می‌دانست چگونه در چهارچوب غیرتقلیدی رفتار کند و دغدغه اجتماعی داشته باشد.
وی شریعتی را یک انسان مؤمن توصیف کرد که در سخنان وی انقلابی‌بودن موج می‌زد، افزود: شریعتی اسلام را در تشیع علوی جستجو می‌کرد، در واقع شریعتی روشنفکری انقلابی و متعهد بود و در آثار او هیچ مکتب و شخصیتی نیست که از گزند نقدش در امان بوده باشد. (اینجـــــا)
پرویز امینی: شریعتی یک پدیده بی‌تکرار در تاریخ روشنفکری ایران است
پرویز امینی استاد دانشگاه محور سخنانش را بازخوانی اندیشه‌های شریعتی قرار داد و گفت: چرا بعد از 40 سال در مورد شریعتی تأمل می‌کنیم؟ یک بخش از پاسخ ایجابی است، به این معنا که اهمیت تاریخ شریعتی در تاریخ معاصر است و اندیشه و فکری که جریان‌ساز مؤثر بود، اما وجه سلبی هم دارد و آن اینکه با یک نوع انسدادی در حوزه تفکر در جامعه ایران رو به رو هستیم که ما را محتاج بازخوانی مجدد او کرده است.
امینی با تأکید بر اینکه شریعتی یک پدیده بی‌تکرار در تاریخ روشنفکری ایران است، بیان داشت: نه قبل از او و نه بعد از او هیچ کس این موقعیت اجتماعی را نداشته است، در این خصوص سه رویکرد مطرح می‌شود، یک محور توجه به محتوا، دوم محور و زمینه‌های سیاسی که شریعتی اندیشه‌اش جذب آن شد و رویکرد سوم پدیده‌ای که شریعتی را به اینجا رساند که جمع میان آن‌ها در واقع بین محتوای حرف او و شرایط ما وجود داشته است. (اینجـــــا)
محمد اسفندیاری: نظام مطلوب شریعتی دموکراسی دینی است
محمد اسفندیاری پژوهشگرو نویسنده «کتاب‌شناسی توصیفی شریعتی» و «شعله بی‌قرار» در این همایش در ابتدا به تعریف روشنگری از دیدگاه کانت پرداخت و بیان داشت: کانت در کتاب خودش روشنگری را در شجاعت اندیشیدن و بیرون آمدن انسان از نابالغی می‌داند، کانت معتقد است که باید بتوانیم بدون هدایت‌گری دیگری بیندیشیم، با این وجود شریعتی در کشور ما از معدود افرادی است که شجاعت اندیشیدن داشته است.
وی با اشاره به اینکه شریعتی در یکی از دعاهای خود توفیق گستاخی با پشتوانه علمی را از خداوند مسألت کرده بود، افزود: آنچه علی شریعتی را جهانی کرد، شجاعت دانستن و فهمیدن او بود، وی گستاخی و شجاعت آن را داشت که چیزهایی را بداند و بفهمد که دیگران شجاعت دانستن و فهمیدن آن را نداشتند. (اینجـــــا)
عضو هیئت علمی پیام‌نور: ایدئولوژی شریعتی، قرائت مجدد سنت است
حجت‌الاسلام علی واعظی عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مرکز آمل نیز در این همایش با ارائه مقاله خود با عنوان «واکاوی سنت‌گرایی انتقادی در تفکر شریعتی» بیان داشت: در مورد جریان روشنفکری دکتر شریعتی دیدگاه‌های مختلفی مانند سنت‌گرایی، قرائت پست‌مدرنی، فرامدرن‌گرایی و رویکرد رادیکال بیان شده است، اندیشه او ظرفیت پذیرش قرائت‌های مختلف را دارد، او نقاد سنت بوده است، در ضمن نقد مدرنیته هم داشته است و این بسیاری را به اشتباه کشاند که او را سنت‌گرا و یا مدرنیته بدانند.
وی افزود: اما مطالعه عمیق‌تر آثار شریعتی ما را به طرف جریان سوم سوق می‌دهد و آن سنت‌گرایی انتقادی است. رویکرد کلی شریعتی به طرف سنت‌گرایی است؛ چه آنکه دو اصل اساسی سنت‌گرایی؛ یعنی توجه به حکمت خالده و نقد مدرنیته، از اصول اندیشه او است. (اینجـــــا)
.jpg)
یثربی: شریعتی به تنهایی پرچم همه گروه‌ها را در دست داشت
سیدیحیی یثربی پیشکسوت فلسفه و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه علی شریعتی در ایجاد حرکت سیاسی و انقلابی در جامعه ما نقش مؤثری داشت، بیان داشت: وی در جلب توجه جوانان به اسلام، دلسرد کردن آنان از کمونیسم و مخالفت با استعمار و استثمار غرب تلاش شایسته‌ای کرد، اما از نظر نتیجه عملکرد خویش، موفق نبود.
وی افزود: شریعتی در میدان انقلابی‌گری و مبارزه، قهرمانانه درخشید، اما علت اصلی درخشش شریعتی چه بود؟ در فرهنگ ما، نیروی برانداز و اپوزیسیون، برای مردم ارج و اعتبار ویژه‌ای داشت، مخصوصاً اگر فرمانده‌ای شجاع و سخنور داشت، در این میان، شریعتی با سلاح همه گروه‌ها وارد میدان شد. از طرفی، مانند روحانیون از اسلام سخن می‌گفت و تحلیل‌های شگفت انگیزی از مسائل مذهبی ارائه می‌داد. (اینجـــــا)
سه رویکرد دین‌شناسی شریعتی
در این نشست حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر اینکه بازخوانی شریعتی و روشی که در فهم مبانی اسلامی دارد مهم است، به ارائه بحث خود درباره دین‌شناسی شریعتی پرداخت و گفت: امروزه مباحث دین‌شناسی سرعت و دقت بیشتری یافته است و در مکان مختلف و دیدگاه‌های جدیدی نیز مطرح شده است، در حالی که در عصر شریعتی اینها چندان وجود نداشته است.
وی با اشاره به اینکه بحث شریعتی دین‌شناسی بیرونی است، افزود: شریعتی با یکسری از مبانی تلاش می‌کند فهم جدیدی از مفاهیم دینی ارائه کند، جدید به این معنا که نسبت به فضای ایران جدید است ، در حالی که چنین قرائت‌های در غرب سابقه داشت. (اینجـــــا)
یک جامعه‌شناس: زبان شریعتی زبانی تند و انقلابی است
در این همایش محسن حسام مظاهری نویسنده و پژوهشگر اجتماعی موضوع بحث خودش را بازخوانی نقادانه تفسیر شریعتی از تشیع و آیین‌های شیعی قرار داد و ابراز داشت: شریعتی استراتژی امام حسین(ع) را استراتژی شهادت می‌دانست و اعتقاد داشت که امام آگاهانه با خانواده‌اش به سمت شهادت رفته است.
وی با تأکید بر اینکه تفسیر شریعتی از عاشورا یک تفسیر مبارزاتی، انقلابی و رادیکال است، افزود: به عنوان کسی که خود را وامدار شریعتی می‌دانم، نسل جوان امروز ما برای ادای دینش باید پروژه شریعتی را بازخوانی و نهادینه کند، هر چند که نباید در شریعتی ماند، زیرا زمانه ما زمانه شریعتی نیست. (اینجـــــا)
